ԿՐԹԱԿԱՆ
ՖՈՐՈՒՄ
ՖՈՐՈՒՄ
ՊԱՇԱՐՆԵՐԻ
ՇՏԵՄԱՐԱՆ
ՇՏԵՄԱՐԱՆ
ՀԵՌԱՎԱՐ
ՈՒՍՈՒՑՈՒՄ
ՈՒՍՈՒՑՈՒՄ
ԻՆՏԵՐԱԿՏԻՎ
ՈՒՍՈՒՑՈՒՄ
ՈՒՍՈՒՑՈՒՄ
ԿԿՏ
ՀԱՄԱԿԱՐԳ
ՀԱՄԱԿԱՐԳ
Հուշարձանների պահպանության և վերականգնման 2023 թվականի ծրագրերի վերաբերյալ այսօր «Արմենպրես» լրատվական գործակալությունում տեղի է ունեցել մամուլի ասուլիս:
Բանախոսներն էին ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարության պատմության և մշակույթի հուշարձանների պահպանության վարչության պետ Հարություն Վանյանը, «Պատմամշակութային արգելոց-թանգարանների և պատմական միջավայրի պահպանության ծառայություն» ՊՈԱԿ-ի տնօրեն Արմեն Հովհաննիսյանը և «Պատմամշակութային ժառանգության գիտահետազոտական կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի տնօրեն Խաչիկ Հարությունյանը:
Ինչպես են ընտրվում վերականգնվող հուշարձանները
Ըստ Հարություն Վանյանի՝ այս տարի ոլորտում հատկացումներն աննախադեպ են. «Այս տարի հատկացված է 400 մլն դրամ, որի շրջանակում կիրականացվեն Այգեշատի Թարգմանչաց, Փարպիի Ծիրանավոր եկեղեցիների վերականգնման, Սանահինի Սբ Ամենափրկիչ եկեղեցու տանիքածածկերի նորոգման, Դիլիջանի Հովհաննես Շարամբեյանի անվան ժողովրդական արվեստների թանգարանի հիմնանորոգման, Սյունիքի Տեղ գյուղի Սբ Գևորգ եկեղեցու վերականգնման և նորոգման աշխատանքներ»:
Հուշարձանների ընտրությունը, ըստ Վանյանի, արվում է՝ առաջնորդվելով պետական ցանկերում ընդգրկված հրատապ վերականգնման կարիք ունեցող և աշխատակիցների մշտադիտարկման արդյունքում արձանագրված փաստերով: Հրատապ վերականգնման կարիք ունեցող հուշարձանները վերջին տվյալներով 550-ից ավելի են: Ընտրության մյուս չափանիշը ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկում ընդգրկված լինելն է, ինչպիսին է՝ Սանահինը: Պետական առաջնահերթություն է նաև կիսատ մնացած վերականգնումներն ավարտելը և հուշարձաններն ամբողջացնելը, ինչպիսին՝ Այգեշատի Թարգմանչաց եկեղեցին է:
Խախտումներից մինչև այցելուների թվի աճ
«Պատմամշակութային արգելոց-թանգարանների և պատմական միջավայրի պահպանության ծառայության» տնօրեն Արմեն Հովհաննիսյանի դիտարկմամբ՝ հիմնական հանդիպող խախտումներ են գանձագողությունը և հուշարձանի տարածքում շինարարական աշխատանքները, որոնք համաձայնեցված չեն լիազոր մարմնի հետ. «Փորձը ցույց է տալիս, որ մենք զգալի անելիք ունենք հանրությանն իրազեկելու առնչությամբ: Շատերը տեղեկացված չեն, որ այս կամ այն տարածքը կամ շենքը հուշարձան է: Հիմա ակտիվորեն իրականացնում ենք կրթական, ճանաչողական ծրագրեր»:
Ըստ Արմեն Հովհաննիսյանի՝ ռեսուրսների պակասը լրացնելով, տեխնիկական հագեցվածությունն ապահովելով և այդպիսով դեպքերին արագ արձագանքելով՝ հնարավոր կլինի նշյալ խնդիրների ծավալը փոքրացնել: Այս ուղղությամբ իրականացվելու է պիլոտային ծրագիր:
2022 թ. վիճակագրությամբ՝ արձանագրվել է 74 իրավախախտում, այս տարի՝ 25, որոնք այս կամ այն ձևով վնաս են հասցրել պատմական հուշարձաններին:
Արմեն Հովհաննիսյանի խոսքով՝ վերջին մեկ տարում գրանցվել է 40 տոկոս այցելությունների աճ հայաստանցիների շրջանում և 39 տոկոս՝ զբոսաշրջիկների: Արգելոց թանգարաններում նախատեսվում է մոդուլային տեղեկատվական կենտրոնների ներդրում, որոնք կունենան տիպային տեսք:
Նախատեսվում են մի շարք օրենսդրական կարգավորումներ
Ոլորտի բարեփոխումներին ուղղված աշխատանքներից են օրենսդրական նախաձեռնությունները. ենթաօրենսդրական ակտերով պետք է որոշակի կարգեր մշակվեն:
ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարության պատմության և մշակույթի հուշարձանների պահպանության վարչության պետ Հարություն Վանյանի իրազեկմամբ՝ առք ու վաճառքի պայմանագրերում, սեփականության վկայականներում պարտադիր պետք է կատարվի նշում՝ գույքի հուշարձան լինելու վերաբերյալ:
«Այս փոփոխությունը կկանխի սեփականատերերի՝ իրազեկ չլինելու հետ կապված հարցը: Դա նշանակում է, որ գնորդն այն չի կարողանալու քանդել, կամայական փոփոխություններ իրականացնել: Հաջորդ սպասվող փոփոխությունը սեփականատերերի հետ պահպանման պարտավորագրերի կնքումն իրավական դաշտ բերելն է»,-ասել է նա:
Բոլոր հուշարձաններն ունենալու են պետական գրանցման փաստաթղթեր. ներկայում բազմաթիվ հուշարձաններ պետական գրանցման վկայականներ չունեն: Դա բերում է տարածքների օտարումների, զավթումների, իրավախախտումների: Այժմ աշխատանք է տարվում Կադաստրի կոմիտեի հետ, որպեսզի պարզեցված մեխանիզմով պետական սեփականություն հանդիսացող պատմության և մշակութային կատեգորիայի հողերը, հուշարձանները գրանցվեն՝ առանց լրացուցիչ չափագրումների և այլ բարդությունների:
Մյուս փոփոխությունը վերաբերում է նորահայտ հուշարձանները պետական ցուցակներում ընտրելու չափորոշիչներին, որոնք ցայսօր սահմանված չեն: «Առաջիկա փորձագիտական հանձնաժողովի նիստում կլինի քննարկում: 10 տարի է՝ պետական ցուցակները չեն թարմացվել, և նորահայտ հուշարձանները, որոնք շուրջ 2000 են, պետք է տեղ գտնեն այդ ցուցակներում, բայց միայն ըստ չափորոշիչների ճիշտ գնահատումից հետո»,- ասել է Հ. Վանյանը:
Միջազգային համագործակցությունը՝ ի նպաստ հուշարձանների
«Պատմամշակութային ժառանգության գիտահետազոտական կենտրոն»-ի տնօրեն Խաչիկ Հարությունյանը ևս ոլորտի առաջնային խնդիր է համարել հուշարձանների պահպանության վերաբերյալ քաղաքացիներին իրազեկելու հանգամանքը, ինչի նպատակով իրականացվում են գիտակրթական ծրագրեր: Բարեփոխումների համատեքստում բանախոսն ընդգծել է միջազգային ծրագրերի ակտիվ իրականացումը. «Համագործակցում ենք ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի մասնագետների հետ, շուտով Շրի Լանկայից, Աթենքից փորձագետներ ենք հյուրընկալելու՝ հուշարձանների կառավարման պլանի մեր ստեղծած մոդելի տարբերակի շուրջ աշխատելու և համագործակցելու նպատակով»:
Թիրախում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ցանկում ներառված հուշարձաններ են: Ըստ Հարությունյանի՝ հետագայում նոր մեթոդաբանությունը կտեղայնացվի և կկիրառվի մյուս հուշարձանների համար:
«Աշխատում ենք Ֆրանսիայի ժառանգության ազգային ինստիտուտի, իտալացի, ճապոնացի գործընկերների հետ: Փորձում ենք առավելագույնը քաղել և հմտանալ այն բոլոր ոլորտներում, որտեղ ունենք բացեր»,- եզրափակել է Խաչիկ Հարությունյանը:
Նյութի աղբյուրը. ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարություն
Կրթական ֆորումի հարգելի մասնակիցներ Այս թեմայի շրջանակներում կազմակերպվում է քննարկում դասերի պլանավորման առցանց գործիքների վերաբերյալ․․․
Ճապոնիայի դպրոցական կրթությունը Կրթության ոլորտում Ճապոնիայի կատարած ծախսերի տեսակարար կշիռը պետական բյուջեի ընդհանուր ծախսերում զգալիորեն զիջում է արևելյան որոշ երկրների նույն ցուցանիշին: Եթե Չինաստանում այն 16.7% է, իսկ Կորեայում՝ 18.2%,…
1. Մեդիագրագիտություն · Ի՞նչ է նշանակում լինել մեդիագրագետ: Ինչպես ստանալ, սպառել և տարածել տեղեկատվությունը: Ինչպես զատել արժանահավատ և սուտ տեղեկությունները: Ինչու է անհրաժեշտ կասկածել ցանկացած տեսակի տեղեկատվության հավաստիությանը: Ինչպես չդառնալ…
Հարգելի ուսուցիչներ և ծնողներ, սիրելի երեխաներ․ «Հայաստանի օպերատորների միություն» ՀԿ-ն Հեռահաղորդակցության միջազգային միության (ITU) հետ համատեղ Հայաստանում անցկացնում է Երեխաների առցանց անվտանգությանը նվիրված ծրագիր: Ծրագրի շրջանակներում ստեղծված «Համացանցի ռեսուրսների անվտանգ…
«Գիտելիքների ստուգման ինտերակտիվ թեստերի ստեղծում (Liveworksheets)» թեմայով դասընթաց: Դասընթացավար՝ Լուսինե Մանուկյան (lusine@ktak.am) Մեկնարկ՝ 01.05.23 ավարտ՝ 07.05.2023թ Դասընթացին միանալու և նյութերին ծանոթանալու համար՝ https://dlc.armedu.am/course/view.php?id=84 (https://dlc.armedu.am/course/view.php?id=84&fbclid=IwAR2O
ՀՀ ԿԳՄՍՆ «Կրթության զարգացման և նորարարությունների ազգային կենտրոն» հիմնադրամը մշակում է հերթական ատեստավորման ենթակա ուսուցչի մասնագիտական զարգացման կարիքների գնահատման աշխատակարգ և ուղեցույց: Գյումրու թիվ 38 հիմնական դպրոցը հանդիսանում է ԿԳՄՍ նախարարության կողմից հաստատված վերապատրաստող կազմակերպություն։ Վերապատրաստումների անցկացման ընթացքում ձեռք բերված փորձը հուշեց գրել այս ծրագիրը, որը հիմք կհանդիսանա ուսուցիչների ինքնագնահատման գործիքների ստեղծման համար։ Ուսուցչի մասնագիտական զարգացման կարիքների գնահատումը նախատեսվում է իրականացնել ուսուցչի ինքնագնահատման, ինչպես նաև ուսումնական հաստատության տնօրենի, տնօրենի տեղակալի, առարկայական մեթոդական միավորման նախագահի դիտարկումների և դասալսումների միջոցով: Գնահատումն իրականացվելու է ամեն տարի՝ սեպտեմբեր-հունվար ամիսներին: Ուսուցչի մասնագիտական զարգացման կարիքների գնահատման ենթակա են տվյալ հանրակրթական ուսումնական հաստատության ընթացիկ ուստարում հերթական ատեստավորման ենթակա բոլոր ուսուցիչները: Դպրոցի տնօրինությունը չունի գործընթացը լիարժեք վերահսկելու և կարիքների վերհանման գործուն մեխանիզմներ, իսկ ուսուցիչը՝ ինքնագնահատման գործիքներ, որը կառաջացնի որոշակի խուճապ ուսուցիչների մոտ։ Ելնելով վերոհիշյալից ԿԶՆԱԿ հիմնադրամի կողմից առաջարկվող ինքնագնահատման հարցաթերթիկը լրացնելու համար անհրաժեշտ է ապահովել ուսուցիչների մասնագիտական կարիքների վերհանման անկողմնակալ, միջանկյալ մեխանիզմ։ Ստեղծել ՈԻԿՀ (Ուսումնական կառավարման համակարգ) հարթակներից որևէ մեկի ՝ MS Teams, Google Classroom, Moodle միջոցով հարցերի բանկ, որն իր մեջ կընդգրկի շարունակական լրացվող հարցեր այն բոլոր բաղադրիչներից, որոնք ուսումնասիրվում են պարտադիր ատեստավորման ենթական ուսուցիչների վերապատրաստման ընթացքում։ Հարցաշարերը կկազմվեն Google Forms կամ MS Forms գործիքներով: Միջանկյալ գործիքները հնարավորություն կընձեռեն ուսուցիչներին մինչև տնօրինության կողմից հարցաթերթիկի լրացումը բացահայտել իրենց կարիքները և լինել ավելի ինքնավստահ և ինքնուրույն շարունակաբար աշխատել իր մասնագիտական զարգացման վրա։ Գործիքի ստեղծումից հետո կառաջարկենք վերապատրաստող կազմակերպություններին, որպեսզի նրանք ևս օգտագործեն այս միջանկայլ մեխանիզմը և վերապատրաստումների որակն ավելի բարձրացնեն, դարձնեն նպատակային, և´ ուսուցիչները, և´ վերապատրաստող կազմակերպությունները հնարավորություն կունենան իրենց աշխատանքի որակը բարձրացնելու, կաջակցենք ԿԳՄՍ նախարարությանը այս գործընթացը արդյունավետ անցկացնելու գործում։ Նմուշ օրինակ, որը սակայն մշտապես փոփոխվելու է և վերամշվելու պայմանավորված կրթական բարեփոխումներով։ Նախատեսում ենք նաև աջակցել մեթոդմիավորումներին դասալսումների վերլուծությունների համար։ Հարթակից օգտվելու հնարավորություն կստեղծվի նաև հանրակրթական դպրոցների տնօրինությանը։ Հաստատված պետական և առարկայական նոր չափորոշիչներում կարևոր դեր է հատկացված սովորողների քննադատական մտածողության զարգացմանը, նախագծեր իրականացնելուն, որը սակայն կարող է միայն իրականացնել այն ուսուցիչը որն ինքը ունի հետազոտական հմտություններ և կարողունակություններ: Չափորոշչային պահանջները իրականացնելու համար անհրաժեշտ է առաջին հերթին զարգացնել ուսուցիչների մասնագիտական և հետազոտական հմտությունները: Շատ ուսուցիչներ ի վիճակի չեն խնդիրները բացահայտելու ինքնուրույն լուծումներ առաջարկելու առավել ևս դրանք լուծելու: Ուսուցիչները պարտադիր ատեստացիոն վերապատրաստումների ժամանակ լուրջ դժվարությունների են հանդիպում հետազոտական աշխատանքեր գրելու ընթացքում, մասսայական արտագրություններ, կոռուպցիոն ռիսկեր: Վերապատրաստումները ավարտվելուց հետո ուսուցիչները մեծամասամբ ի վիճակի չեն լինում ինքնուրույն լուծումներ գտնելու, դպրոցը կենդանի օրգանիզմ է, անընդհատ նոր փոփոխությունների կարիք կզգացվի: Հետևաբար այս պահին առաջնահերթություն է ուսուցիչների հետազոտական հմտությունների զարգացումը: Նախնական փուլում մեր կողմից կիրականցվի հարցում ուսուցիչների հետ, վերապատրաստում անցած Շիրակի մարզի տարբեր շրջանների ուսուցիչների մոտ, բացահայտելու համար նրանց կրթական կարիքները, մասնավորապես հետազոտական աշխատանքներ իրականացնելիս, դասպլաններ կազմելիս: Երկրոդ փուլում ընտրված ուսուցիչների հետ ըստ իրենց կարիքների կանցկացվեն անհատական վերապատրաստումներ և հետազոտական հմտությունների զարգացման աշխատանքներ: Գործնական մասում նրանց հետ կզարգացնեք հետազոտական աշխատանքներ գրելու հմտություններ: Արդյունքում կստեղծվի հետազոտական աշխատանքների բանկ, որը հասանելի կլինի մյուս ուսուցիչներին ևս, որոնք կարող են այդ հետազոտությունների արդյունքներն օգտագործել խմբակների և նախագծային ուսուցման աշխատանքները պլանավորելիս: Բացահայտված կարիքները և առաջադրված խնդիրների լուծումները կփոխանցվեն ԿԳՄՍ նախարարություն կրթական քաղաքականության ռազմավարություններ մշակելու համար:
Հեռավար ուսուցում 2022—2023 ուսումնական տարի, 5-րդ դասարան
Մուտքի խոսք Էռնեստ Հեմինգուեյի «Ծերունին և ծովը» վիպակը հանրակրթական դպրոցներում ուսումնասիրվում է 8-րդ դասարանում հինգ կամ վեց դասաժամով, որոնցից մեկ դասաժամ հատկացվում է գրողի կենսագրությանը, վիպակի ժանրային առանձնահատկությունների ուսուցմանը: Գրականության դասերին նորագույն մեթոդների ու հնարների հմտորեն կիրառումը մշտապես կարևոր բաղադրիչ է հանդիսացել ուսուցման նպատակին հասնելու համար: Մեթոդների ու հնարների բազմազանության մեջ ուսուցիչը պիտի կարողանա ընտրել թեմային համապատասխանող, համեմատաբար ավելի արդյունավետ, հետաքրքիր, ինչպես նաև սովորողների վերլուծական- քննադատական մտածողությունը զարգացնող միջոցներ, գործիքներ, թվային ռեսուրսներ: Արդյունավետ մեթոդների ընտրությունից է կախված առաջադրված նպատակի իրականացումը: «Ծերունին և ծովը» վիպակի դասավանդման մեթոդները կարող են լինել բազմաշերտ ու ընդգրկուն, ինչպիսին ստեղծագործությունն է: Թեման ուսումնասիրելիս խորհուրդ է տրվում առաջնորդվել ԽԻԿ համակարգով և աշակերտակենտրոն սկզբունքով, ուշադրություն դարձնել խաչվող կամ ընդհանրական հասկացություններին: Եռափուլ համակարգի առանձին փուլերում կիրառել համապատասխան մեթոդներ ու հնարներ, առաջադրանքներ: Դրանք հմտորեն համադրելու և նպատակահարմար կիրառելու դեպքում ուսուցիչը առավելագույն արդյունքի կհասնի:Պարտադիր չէ, որ այս աշխատանքում ընդգրկված բոլոր մեթոդներն ու հնարները կիրառվեն վերջնարդյունքի հասնելու համար: Գրականության ուսուցիչը կարող է դրանցից մի քանիսը հաջողությամբ կիրառել կամ դասը պլանավորելիս համատեղել իր նախընտրած մեթոդի հետ և հասնել ցանկալի արդյունքի:
Հեռավար ուսուցում 2022—2023 ուսումնական տարի, 3-րդ դասարան
Ուղղագրությունը և ուղղախոսությունը 10-րդ դասարանում:
Բարի գալուստ 7-րդ դասարանի ուսումնական նյութերի հեռավար դասընթացին: Մաղթում եմ բոլորիս արդյունավետ աշխատանքային ուսումնական տարի:
ՏՀՏ խմբակ
ՏՀՏ խմբակ
