ՀՀ ԳԱԱ ֆիզիկական հետազոտությունների ինստիտուտում առաջին անգամ սենյակային ջերմաստիճանում գրանցվել են նանոբջջի կլանման սպեկտրեր

Հոկտեմբերի 10, 2022

Լուրեր կազմակերպություններից

ՀՀ ԳԱԱ ֆիզիկական հետազոտությունների ինստիտուտում առաջին անգամ սենյակային ջերմաստիճանում գրանցվել են ալկալիական մետաղի գոլորշի պարունակող նանոբջջի կլանման և ֆլուորեսցենցի սպեկտրերը, ինչը կարևոր է համապարփակ համակարգերում կիրառությունների համար։

«Աշխատանքի կիրառական նշանակությունը մեծ է, քանի որ այն թույլ է տալիս օպտիկական երևույթների բազմաթիվ առանձնահատկություններ ուսումնասիրել սենյակային՝ 200C ջերմաստիճանում: Մինչև այդ նանոբջիջը տաքացվում էր մինչև 1200C: Նանոբջիջը կարող է օգտագործվել արտաքին մագնիսական դաշտերի հետազոտություններում՝ 10-10000 Գս տիրույթում, ընդ որում՝ կարելի է չափել ինչպես համասեռ, այնպես էլ խիստ անհամասեռ արտաքին մագնիսական դաշտեր»,- նշել է գիտական խմբի ղեկավար, ՀՀ ԳԱԱ ֆիզիկական հետազոտությունների ինստիտուտի ատոմական սպեկտրոսկոպիայի լաբորատորիայի ղեկավար, ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր Դավիթ Սարգսյանը:

Գիտնականի խոսքով` նանոբջիջը բաղկացած է երկու շափյուղե թիթեղներից, որոնց միջև հեռավորությունը մազի հաստությունից 1000 անգամ փոքր է: Այսպիսի բարակ հաստություններում գտնվում են Cs-ի ատոմական գոլորշիները: Ատոմական գոլորշիների ջերմային շարժման հետևանքով տեղի է ունենում Cs-ի ռեզոնանսային անցումների հսկայական լայնացում (Դոպլերի երևույթ): Լազերային սպեկտրասկոպիայում գոյություն ունեցող ամենից տարածված ենթադոպլերյան մեթոդը կլանման հագեցման (ԿՀ) մեթոդն է, որը սակայն, ըստ Դավիթ Սարգսյանի, ունի թերություն, քանի որ ռեզոնանսային անցումներից բացի՝ սպեկտրում գրանցվում են «լրացուցիչ» անցումներ:

«Կլանման հագեցման մեթոդով ձևավորված ատոմական անցումների ինտենսիվությունները չեն համապատասխանում գիտական գրականության մեջ բերված անցումների իրական ինտենսիվություններին: Ի տարբերություն այդ մեթոդի` նանոբջջի կլանման կամ ֆլուորեսցենցիայի սպեկտրերում գրանցվում են զուտ ատոմական ռեզոնանսային անցումներ, և դրանց ինտենսիվությունները ճշգրտորեն համընկնում են գրականության մեջ բերված անցումների իրական ինտենսիվությունների հետ: Հետևաբար, նանոբջիջը կարող է օգտագործվել որպես ատոմական անցումների հաճախային նշիչ: Տվյալ աշխատանքում ցույց է տրված, որ ֆոտոընդունիչի զգայնության մեծացումը թույլ է տալիս նանոբջիջն օգտագործել սենյակային ջերմաստիճանում»,- ասել է Դավիթ Սարգսյանը:

Հետազոտությունն իրականացվել է ՀՀ ԳԱԱ ֆիզիկական հետազոտությունների ինստիտուտի բազային ֆինանսավորման շրջանակում:

Հետազոտության արդյունքները տպագրվել են «ЖЭТФ» գիտական ամսագրում (A. Sargsyan, R. Momier, A. Papoyan, D. Sarkisyan, Journal of Experimental and Theoretical Physics 133 (4), 404-410 (2021)):

Գիտական խմբի ղեկավար Դավիթ Սարգսյանի խոսքով` վերոնշյալ գիտական կայքում տվյալ աշխատանքի բեռնումների քանակը փաստում է, որ աշխատանքը մեծ հետաքրքրություն է առաջ բերել արտասահմանյան գիտնակաների շրջանում:

Աշխատանքային խմբի մասնակիցներն են ՀՀ ԳԱԱ ֆիզիկական հետազոտությունների ինստիտուտի գիտաշխատողներ Արմեն Սարգսյանը, Արամ Պապոյանը, Դավիթ Սարգսյանը, Ֆրանսիայի Բուրգունդիայի համալսարանի ասպիրանտ Ռոդոլֆ Մոմյեն:

Նյութի աղբյուրը. ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարություն