ՄԱԿ-ի Պարենի համաշխարհային ծրագիրը (ՊՀԾ) ՀՀ կառավարությանն է փոխանցում Գեղարքունիքի և Լոռու մարզերում իրականացվող «Կայուն դպրոցական սնունդ» ծրագրի հետագա կառավարումը և իրականացումը:
Ծրագրի փոխանցման հանդիսավոր արարողությունն այսօր տեղի է ունեցել Վանաձորի թիվ 27 դպրոցում:
Միջոցառմանը մասնակցել են ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարար Վահրամ Դումանյանը, ԿԳՄՍ նախարարի տեղակալ Ժաննա Անդրեասյանը, ՄԱԿ-ի Պարենի համաշխարհային ծրագրի հայաստանյան գրասենյակի տնօրեն Ելենա Միլոշևիչը, ՀՀ-ում ՌԴ արտակարգ և լիազոր դեսպան Սերգեյ Կոպիրկինը, ՌԴ Ճյուղային սննդի ինստիտուտի ներկայացուցիչ Օքսաննա Զոտովան, պետական գերատեսչությունների և դեսպանատների, ՀՀ Գեղարքունիքի և Լոռու մարզերի՝ ծրագրի շահառու դպրոցների ներկայացուցիչներ, հյուրեր:
Ողջունելով միջոցառման մասնակիցներին՝ նախարար Վահրամ Դումանյանը նշել է, որ արդեն շուրջ 11 տարի է, ինչ ՀՀ կառավարությունը ՄԱԿ-ի Պարենի համաշխարհային ծրագրի օգնությամբ, ՌԴ Ճյուղային սննդի ինստիտուտի տեխնիկական աջակցությամբ և ՌԴ կառավարության ֆինանսական օժանդակությամբ իրականացնում է «Կայուն դպրոցական սնունդ» ծրագիրը։ Նրա խոսքով` ընդհանուր առմամբ վերջին տասը տարիների ընթացքում ծրագրի շնորհիվ օրական շուրջ 104 հազար երեխաներ ապահովվել են մեկանգամյա առողջ, բալանսավորված սննդով, ներդրումներ են իրականացվել համայնքների տնտեսական միջավայրի բարելավման և առողջ ապրելակերպի գաղափարների տարածման գործընթացներում։
«2016 թվականից սկսած ՀՀ կառավարությունը նաև ֆինանսական պարտավորություն ստանձնեց ծրագրի իրականացման համար, երբ մեկնարկեց մարզերի փուլային հանձնումը ՊՀԾ-ի դպրոցական սննդի զարգացման ծրագրից ՀՀ կառավարության դպրոցական սննդի ազգային ծրագրին։ Մինչ օրս ծրագրի հետագա ղեկավարումը ՀՀ կառավարությանն է հանձնվել վեց մարզում՝ Վայոց ձոր, Սյունիք, Արարատ, Տավուշ, Շիրակ և Արագածոտն: Ընդհանուր առմամբ շուրջ 50 հազար աշակերտներ պետական բյուջեի շրջանակում օգտվում են ծրագրից»,- նշել է նախարարը` հավելելով, որ այժմ ծրագրի ազգայնացման և պետությանը դրա աստիճանաբար փոխանցման գործընթացում ներգրավվում են նաև Լոռու և Գեղարքունիքի մարզերի դպրոցները: 2022 թվականին Արմավիրի և Կոտայքի մարզերի դպրոցները ևս դպրոցական սննդի ազգային ծրագրի մաս կկազմեն։
Ըստ Վահրամ Դումանյանի` համավարակով պայմանավորված՝ նախորդ տարի հետաձգվել է ծրագրի ներդրումը Գեղարքունիքի մարզի դպրոցներում:
«Հարկ է նշել, որ այդ ժամանակը մենք օգտագործեցինք արդյունավետ՝ համագործակցաբար վերանորոգելով դպրոցների ճաշարանները, որպեսզի երեխաները տաք սնունդ ստանալու հնարավորություն ունենան։ Բացի դրանից` համավարակի պայմաններում դպրոցական սննդի ծրագիրը նույնպես ենթարկվեց փոփոխությունների. շարունակականությունն ապահովվեց սովորողների ընտանիքներին չոր սննդի փաթեթների տրամադրմամբ ինչպես ՀՀ կառավարության, այնպես էլ գործընկերների կողմից ֆինանսավորվող մարզերում: 2019 թվականին ՄԱԿ-ի Պարենի համաշխարհային ծրագրի հետ ստորագրված համաձայնագիրը նոր փուլ է բացում մեր հարաբերություններում, քանի որ «Կայուն դպրոցական սնունդ» ծրագրի համար նախատեսվում է նաև լրացուցիչ ռազմավարական` «Տրանսֆորմատիվ դպրոցական սնունդ» բաղադրիչի ներդրումը, որի շրջանակում դպրոցները դիտարկվում են որպես յուրատեսակ ուսումնական կենտրոններ, որոնք կնպաստեն Հայաստանում մարդկային կապիտալի զարգացման բարելավմանը, կստեղծեն աճի նոր պայմաններ, կխթանեն երկրի կանաչ և թվային տարածաշրջանային զարգացումը, ինչպես նաև կնպաստեն բնակչության առողջության բարելավմանը»,- շեշտել է նախարարը։ Նրա խոսքով` ծրագրի նպատակը միայն երեխաներին տաք սննդով ապահովելը չէ, այն ունի նաև շատ կարևոր այլ բաղադրիչ. թույլ է տալիս դպրոցի շուրջ միավորել համայնքի ջանքերը՝ առողջ սնունդը և ապրելակերպը դպրոցական բաղադրիչում ներառելու և դրա միջոցով հանրային վարքականոն ձևավորելու տեսանկյունից:
«Խիստ կարևորվում է այս խնդիրը, քանի որ հանրակրթության բովանդակային փոփոխությունների մեջ կարմիր գծով անցնում է առողջ ապրելակերպի գաղափարը: Պետք է ասեմ, որ բազմաթիվ լավ համատեղ նախաձեռնություններ ունենք, օրինակ` դպրոցական այգիների մրցույթը, որը խրախուսում է մեր երեխաներին տարածքի ամեն հատվածն օգտագործել արդյունավետ, սովորել կարևոր գիտելիքներ և միաժամանակ հանրային բարիք ստեղծել»,- փաստել է Վահրամ Դումանյանը և ընդգծել, որ ՀՀ և Ռուսաստանի Դաշնության կառավարությունների, ՄԱԿ-ի Պարենի համաշխարհային ծրագրի, տեղական իշխանությունների, դպրոցների տնօրենների ու ծնողների համատեղ ջանքերի արդյունքում վերանորոգվել են դպրոցական ճաշարանները և վերազինվել ժամանակակից սարքավորումներով, վերապատրաստվել են խոհարարները՝ անվտանգ, առողջարար և համեղ սնունդ պատրաստելու նպատակով: Չնայած արձանագրված հաջողություններին, ըստ նախարարի, դպրոցների մեծ մասի համար դեռևս անհրաժեշտ է իրականացնել խոհանոցների և ճաշարանների հիմնանորոգում, համապատասխան գույքի ձեռքբերում, իսկ որոշ դպրոցներում՝ ինժեներական կոմունիկացիաների ստեղծում:
Վահրամ Դումանյանը կարևորել է, որ ծրագրի շրջանակում իրականացվում են նաև դպրոցներում կարողությունների զարգացման դասընթացներ, մասնավորապես` պետական գնումների գործընթացի, սննդի առողջապահական նշանակության, սննդամթերքի անվտանգության, հիգիենայի և գործնական խոհարարության ուղղություններով։ Դասընթացները նախատեսված են դպրոցական ղեկավար անձնակազմի, խոհանոցի աշխատողների և ծնողական համայնքի համար:
«Հարկ է նշել, որ վերջին տասը տարիների ընթացքում ծրագրի շնորհիվ ստեղծվել են 16 դպրոցահեն ջերմոցներ, 15 դպրոցական այգիներ, 86 դպրոցներ հագեցվել են արևային էներգիայի մարտկոցներով, իսկ 816 դպրոցների ճաշարաններ` սարքավորումներով, 512 դպրոցների ճաշարաններում վերանորոգման անհրաժեշտ աշխատանքներ են արվել։ Սրանք էական արդյունքներ են, որոնց վրա մենք կարող ենք կառուցել հետագա քայլերը»,- նշել է նախարարը` վերահաստատելով ՀՀ կառավարության պատրաստակամությունն ու հանձնառությունը՝ շարունակելու և զարգացնելու «Կայուն դպրոցական սնունդ» ծրագիրը՝ ի շահ երեխաների զարգացման և որակյալ կրթության ապահովման։
ՄԱԿ-ի Պարենի համաշխարհային ծրագրի հայաստանյան գրասենյակի տնօրեն Ելենա Միլոշևիչի խոսքով՝ ՀՀ կառավարության հետ երկարամյա գործընկերության, ինչպես նաև Ռուսաստանի Դաշնության և բազմաթիվ այլ գործընկերների մշտական աջակցության շնորհիվ վերջին երկու տասնամյակների ընթացքում Հայաստանում «Դպրոցական սնունդ» ծրագիրն իր զգալի ենթակառուցվածքային և մարդկային կապիտալի ներդրումներով ստեղծել է ամուր հիմք, որը խթանում է համայնքային զարգացումը, խրախուսում է հասարակության ներգրավվումը, ապահովում է բազմաշերտ կրթություն, ստեղծում է նոր աշխատանքային հնարավորություններ և խթանում առողջ ապրելակերպը:
«Մեր գործընկերների հետ մենք համաձայնեցինք կարևոր մի ռազմավարական մոտեցման շուրջ, որը նախապատրաստում և կերտում է ապագան՝ բազմամյա ներդրումների հանձնառությամբ»,- նշել է ՊՀԾ հայաստանյան գրասենյակի տնօրեն և ներկայացուցիչ Ելենա Միլոշևիչը՝ հավելելով, որ ձեռքբերումները վկայում են, որ այս մոտեցումը շոշափելի արդյունքներ է ստեղծում։
ՀՀ-ում ՌԴ արտակարգ և լիազոր դեսպան Սերգեյ Կոպիրկինը ևս ընդգծել է ծրագրի իրականացման և կատարված ներդրումների անհրաժեշտությունը։ Նա կարևորել է հայ-ռուսական հարաբերությունները` հաստատելով, որ Հայաստանը Ռուսաստանի Դաշնության համար առաջնահերթություն է աշխատանքային բոլոր ուղղություններով, այդ թվում` «Կայուն դպրոցական սնունդ» ծրագրի մասով։
ՌԴ Ճյուղային սննդի ինստիտուտի նախագահ Վլադիմիր Չերնիգովը տեսաուղերձ է հղել միջոցառման մասնակիցներին։ Նա շնորհավորել է բոլորին կատարված հսկայական աշխատանքի համար և մաղթել հետագա հաջողություններ` մնացած երկու մարզերը դպրոցական սննդի ազգային ծրագրին փոխանցելու գործում։
Ողջույնի խոսքով հանդես են եկել նաև Լոռու և Գեղարքունիքի փոխմարզպետերը։
Միջոցառման ընթացքում մասնակիցները վայելել են Լոռու մարզի Վանաձորի թիվ 27 և Գեղարքունիքի մարզի Գանձակ գյուղի թիվ 2 դպրոցի աշակերտների կատարմամբ ներկայացումները, մասնակցել «Կայուն դպրոցական սնունդ» ծրագրի ճաշացանկի ցուցադրության համտեսին, ինչպես նաև ծանոթացել Գանձակ գյուղի թիվ 2 դպրոցի` կանանց հզորացմանն ու համայնքի զարգացմանն ուղղված հաջողության պատմությանը: Ներկաները շրջել են նաև ծրագրի շրջանակում հիմնված ջերմոցներում:
Հավելենք, որ «Կայուն դպրոցական սնունդ» ծրագրի տրանսֆորմատիվ բաղադրիչի շնորհիվ նորագույն տեխնոլոգիաներով հագեցած ինտենսիվ այգիների, ջերմոցների հիմնադրմամբ և արևային կայանների տեղադրմամբ հայաստանյան դպրոցները վերածվում են համայնքների զարգացման և երկարաժամկետ կրթական հարթակների։ Ծրագիրը սննդարար, մաքուր և կանաչ սնուցմանն ուղղված ապագայի համալիր մոտեցում է։
Նյութի աղբյուրը. ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարություն
ես Լորետա Դումիկյանն եմ, դասավանդում եմ ավագ դպրոցում ԹԳՀԳ և մաթեմատիկա առարկաները, բացի այդ դասավանդում եմ python ծրագրավորման լեզուն <<Արհեստական Բանականություն սերունդ>> ծրագրի շրջանակում: Հարգելի գործընկերներ, Հայաստանի կրթական համակարգը վերջին…
Ես Լորետա Դումիկյանն եմ, դասավանդում եմ ավագ դպրոցում` որպես ԹԳՀԳ և մաթեմատիկա առարկաների ուսուցիչ: Բացի այդ, դասավանդում եմ python ծրագրավորման լեզու՝ <<Արհեստական Բանականություն սերունդ>> ծրագրի շրջանակում: Հարգելի գործընկերներ, Հայաստանի կրթական…
Հարգելի գործընկերներ, ես Լորետա Դումիկյանն եմ, դասավանդում եմ ավագ դպրոցում ԹԳՀԳ և մաթեմատիկա առարկաները, բացի այդ դասավանդում եմ python ծրագրավորման լեզուն <<Արհեստական Բանականություն սերունդ>> ծրագրի շրջանակում: Ուզում եմ քննարկել հետևյալ…
Ուսումնական նախագիծ I. Նախաբան Այս ուսումնական տարում մեր 10-րդ դասարանի սովորողների նախաձեռնությամբ մեկնարկեց մի նախագիծ, որը նպատակ ունի խորապես ուսումնասիրել քաղաքական գաղափարախոսությունների դերը՝ որպես քաղաքական դաշտը հասկանալու գործիք: Նախաձեռնության հիմնական…
Տեղեկատվական այս դարաշրջանում, երբ տեխնոլոգիաները արագությամբ փոխում են աշխարհը, մեր դասարանների դռները չեն կարող մնալ փակ նախորդ դարի համար: Հայկական կրթությունը, իր հարուստ պատմական ավանդույթներով, կանգնած է հզոր և անխուսափելի…
Այս թեման, որն նախատեսված է գրական կամ ուսումնական աշխատանքի վերաբերում է Հովհաննես Թումանյանի ստեղծագործական ժառանգությանը և նրա ազդեցությանը հայոց լեզվի ու բանահյուսության վրա։«Քարտեզագրելով Թումանյանի ուղին»: Սա նշանակում է, որ պետք է ուսումնասիրել ու վերլուծել բանաստեղծի ամբողջ ստեղծագործական կյանքը, գործունեությունը և այն ճանապարհը, որ անցել է՝ հասնելով ժողովրդական խոսքի «մշակման» իր առաքելությանը։
Conditional sentences are statements discussing known factors or hypothetical situations and their consequences. Complete conditional sentences contain a conditional clause (often referred to as the if-clause) and the consequence. Consider the following sentences:
« Ձևավորող գնահատումը մայրենիի, հայոց լեզվի և գրականության դասաժամերին» դասընթացի նպատակն է աջակցել դասավանդող ուսուցիչներին ձևավորող գնահատում իրականացնելու գործընթացում, մասնավոր օրինակների միջոցով խորացնել գիտելիքը ձևավորող գնահատման ձևերի ու մեթոդների շուրջ և նպաստել գնահատման այս տեսակի գրագետ կիրառության ապահովմանը։
ԵզրակացությունԱյս հետազոտական աշխատանքը մի փոքր ավելի ճանաչելի ու հասկանալի է դարձնում Ավետիք Իսահակյանի «Աբու-Լալա Մահարի» պոեմը: Պոեմի թողած անկրկնելի տպավորությունը պայմանավորված է բանաստեղծի հախուռն, կրակոտ զգացմունքի և փիլիսոփայական խոհերի միասնությամբ:
Մասնագիտական հեռավար վերապատրաստման դասընթաց
Հեռավար ուսուցում 2022—2023 ուսումնական տարի, 5-րդ դասարան