«Պետական կառույցները պետք է անտեսեն լատինատառ գրությունները. դա պատշաճ վերաբերմունք չէ մայրենիի նկատմամբ». Լեզվի կոմիտեի նախագահ Դ.Գյուրջինյան

Օգոստոսի 13, 2021

Լուրեր կազմակերպություններից Հարցազրույցներ, ելույթներ

ՀՀ ԿԳՄՍՆ Լեզվի կոմիտեի նախագահ Դավիթ Գյուրջինյանն այսօր «Արմենպրես» լրատվական գործակալությունում մամուլի ասուլիսի ընթացքում ամփոփել է կոմիտեի վերջին 7 ամսվա գործունեության արդյունքները։

Նրա խոսքով, նշված ժամանակահատվածում կոմիտեի վարչական իրավախախտումների բաժինը «Լեզվի մասին» օրենքի պահանջների պահպանման, խախտումների բացահայտման և դրանք վերացնելու պահանջով հայցադիմումներ է ներկայացրել Վարչական դատարան: Վերջին 7 ամսվա ընթացքում հարուցվել է 63 վարչական վարույթ, քննվել է 18 գործ, որոնցից 7-ի պահանջը բավարարվել է, իսկ 11-ինը՝ տարբեր պատճառներով մերժվել։ Երկու բողոք ներկայացվել է Վերաքննիչ դատարան, որով կոմիտեն հետամուտ է եղել «Լեզվի մասին» օրենքի պահանջների պահպանմանը։
«Քանի որ դատարանները տարբեր հարցերով ծանրաբեռնված են, մեր մյուս հայցադիմումները կքննվեն 2022 թվականի փետրվար-մարտ ամիսներին։ Վստահեցնում եմ, որ մեր նպատակը տուգանք նշանակելը չէ: Մեր խնդիրն օրենքի պահանջների պահպանումն է, քանզի հայերենը պետք է լինի ամենուրեք, նոր միայն՝ այլ լեզուները։ ՀՀ տնտեսավարողները կարծես գործում են ոչ Հայաստանի բնակիչների, այլ զբոսաշրջիկների համար, այդ պատճառով ակնհայտ են բազմաթիվ խախտումներ»,-ասուլիսի ժամանակ ասել է Դավիթ Գյուրջինյանը՝ հավելելով, որ, օրինակ, սրճարաններում ճաշացանկը միայն օտար լեզվով է, այնինչ այն պետք է լինի հայերեն, որը կարող է զուգակցվել այլ լեզուներով։

Հարցին, թե որո՞նք են ամենախնդրահարույց ոլորտները, Դ.Գյուրջինյանն ասել է, որ առավել շատ խախտումներ արձանագրվում են բնակավայրերի արտաքին հարդարանքի հետ կապված, հատկապես մայրաքաղաքի կենտրոնում, ինչպես նաև սպասարկման և դեղերի ոլորտում։ Ըստ բանախոսի՝ ցուցանակները և կայքերի հասցեները ևս միայն օտար լեզվով են, մինչդեռ տնտեսվարողների գործավարությունը և արտաքին արտադրանքը նախևառաջ պետք են լինեն հայերեն։ Կոմիտեի նախագահը նաև տեղեկացրել է, որ դեղերի ներդրիրները պետք է ունենան հայերեն թարգմանություն, և դեղատունը պարտավոր է քաղաքացուն տրամադրել դրանց հայերեն տարբերակները, քանի որ այն ուղղակիորեն առնչվում է հաճախորդի առողջությանը։

Դ. Գյուրջինյանը դրական է որակել այն, որ նվազել են սոցցանցերում լատինատառ գրառումները, բայց դեռևս մտահոգվելու առիթ կա։

«Պետական կառույցները պետք է անտեսեն իրենց ուղղված լատինատառ գրությունները, քանի որ դա պատշաճ վերաբերմունք չէ մայրենի լեզվի նկատմամբ։ Մի ընկերության հանդեպ մեր հայցադիմումն ընդունվել է վարույթ՝ քաղաքացիներին լատինատառ գրություն ուղարկելու համար»,-տեղեկացրել է Լեզվի կոմիտեի նախագահը։

Լրագրողները հարցեր են ուղղել նաև Պարեկային ծառայության ավտոմեքենաների վրա հայերենի գերիշխող լինելու, ինչպես նաև հայոց լեզվի շտեմարանների և օտար անունների հայերեն համարժեքների վերաբերյալ։ Ի պատասխան՝ Դ.Գյուրջինյանը նշել է, որ համապատասխան փոփոխություններ կարվեն Պարեկային ծառայության ավտոմեքենաների վրա, ինչը գոհացուցիչ է: Անդրադառնալով օտար բառերի ու տերմինների վերաբերյալ հարցին՝ բանախոսը նշել է, որ կոմիտեն պարբերաբար հրապարակում է օտար բառացանկերի հայերեն համարժեքները։

«Մենք աշխարհին հետաքրքիր ենք մեր լեզվով, մշակույթով ու տեսակով։ Հետևաբար, հետամուտ ենք լինելու, որ մեր երկրում մենք մեզ օտար կամ անհարմար չզգանք։ Փոփոխությունը պետք է լինի մարդկանց մտածողության մեջ, քանի որ կոմիտեի փոքր աշխատակազմը չի կարող գնալ հազարավոր խախտումների հետևից։ Մենք բոլորս այս առումով պետություն ենք. հասարակության տարբեր խմբերը պետք է այնպես անեն, որ հայերենը իսկապես գերակա լինի և պետական լեզվի կարգավիճակ ունենա ՀՀ տարածքում»,- նշել է կոմիտեի նախագահը՝ հորդորելով քաղաքացինեին առավել զգոն լինել այդ հարցում։

Ըստ Դ.Գյուրջինյանի՝ կոմիտեն իրականացնում է նաև լեզվական քարոզչություն և զբաղվում գրական հայերենի տարածմամբ։ Մամուլի, ռադիոյի, հեռուստատեսության և կայքերի լեզվական սխալների վերհանումն ու դրանց վերաբերյալ ամփոփագրերի պատրաստումը նույնպես կոմիտեի ուշադրության կենտրոնում է:

Նյութի աղբյուրը. ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարություն