ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱ I ԴԱՍԱՐԱՆ/120 ԺԱՄ/

Դասագիրք-տետր  հանրակրթական  հիմնական դպրոցի առաջին դասարանի համար

Մակբայ

Ես և շրջակա աշխարհը

Իմանա տարբեր վտանգավոր իրավիճակների մասին, իրազեկ լինի բնական աղետների (երկրաշարժ, փոթորիկ, ջրհեղեղ) մասին, իմանա դրանցից պաշտպանվելու կանոնները, կարողանա կիրառել դրանք: Նախնական գիտելիքներ ունենա ծայրահեղ իրավիճակներում, աղետների ժամանակ կողմնորոշվելու և վտանգից խուսափելու համար:Հասկանա արտակարգ իրավիճակներում խուճապի վտանգավորությունը, գիտակցիինքնատիրապետման կարևորությունը և փոխօգնության անհրաժեշտությունը: Կարողանա բացատրել վտանգ պարունակող իրավիճակները, մեկնաբանել դրանց հնարավոր հետևանքները և կարողանա համապատասխան վարքագիծ դրսևորել: 

Հայոց պատմություն

Վահան Տերյան

  Այս դասընթացով մենք կփորձենք համակողմանիորեն ուսումնասիրել 20-րդ դարի մեծագույն քնարերգուներից մեկի կյանքն ու ստեղծագործության ընդհանուր բնութագիրը:

Կյանքը համակեցություններում: Էկոլոգիայի հիմունքներ

Դասընթաց պարունակում է չորս ենթաթեմաներ, Արդիկան թեմա է, խնդիրները  և ուսումնասիրության առարկան մեզ ուղեկցում են  ամեն օր:Դասընթացի յուրահատկությունը այն է, որ  յուրաքանչյուր աշակերտ ինքնուրույն նյութեր կհավաքի, կճանաչի մեր երկրում առկա էկոլոգիական խնդիրները  և կձևավորվի որպես ՀՀ ակտիվ քաղաքացի: 

Պտտման մարմիններ

1. Գլան է կոչվում այն երկրաչափական մարմինը, որը առաջանում է ուղղանկյունը իր կողմերից մեկի շուրջ պտտումից: Այն կողմը, որի շուրջը պտտում են ուղղանկյունը հանդիսանում է գլանի առանցք, իսկ ուղղանկյան մյուս կողմը կոչվում է գլանի շառավիղ: Գլանի բարձրությունը հավասար է նրա առանցքին,որը համարվում է նաև նրա ծնորդը:Գլանի կողմնային մակերևույթի փռվածքը ուղղանկյուն է, որի երկարությունը հիմքի շրջանագծի երկարությունն է, իսկ լայնությունը՝ ծնորդը:2.Կոն է կոչվում այն երկրաչափական մարմինը, որը առաջանում է ողղանկյուն եռանկյունը իր էջերից մեկի շուրջ պտտումից: Այն էջը, որի շուրջ պտտում են ուղղանկյուն եռանկյունը կոչվում է կոնի առանցք, որը հանդիսանում է նաև նրա բարձրությունը, մյուս է էջը՝ կոնի շառավիղ, իսկ ներքնաձիքը կոչվում է կոնի ծնորդ:Կոնի կողմնային մակերևույթի փռվածքը շրջանային սեկտոր է, որի երկարությունը կոնի հիմքի շրջանագծի երկարությունն է, իսկ շառավիղը՝ ծնորդը:3. Գունդ է կոչվում այն երկրաչափական մարմինը, որը առաջանում է կիսաշրջանագիծը իր տրամագծի շուրջը պտտումից:https://www.youtube.com/watch?v=CAe0Po6cSME

Падеж имен существительных

Падеж имен существительных.1. Что из себя представляет падеж?2.Косвенные падежи3.Основные значения падежей.4. Виды падежей. 5.Роль предлогов в выражении значений падежей.

Մաթեմատիկա 2-րդ դասարան

Երեխաների մեջ ձևավորել գիտելիքներ, կարողություններ, հմտություններ աղյուսակի վերաբերյալ: Բացատրել, որ օրինակ՝ 2*5 նշանակում է 2 հատ 5:Սովորել աղյուսակ կազմել ,կատարել բազմապատկում ու բաժանում ոչ միայն հերթականությամբ:

Ջերմահաղորդականություն: Կոնվեկցիա:

 1. Նկարագրել ջերմահաղորդականության երևույթը <<ցուցադրող>> փորձը:Լուցկու հատիկներըի հերթականորեն պոկվելը ձողից <<ցուցադրում>> է ջերմության հաղորդումը ձողի երկայնքով՝ նրա տաքացած ծայրից դեպի սառը մասերը։2. Բացատրել, թե ինչպե՞ս է ջերմահաղորդումն իրականացվում մոլեկուլների քաոսայն շարժմամբ և փոխազդեցությամբ:Գազերում մոլեկուլները իրարից ավելի հեռու են գտնվում, քան պինդ նյութերինը, այսիքն ջերմահաղորդումն գազերում ավելի դանդաղ է քան պինդ նյութերում: Նյութերի տաք և սառ մոլեկուլները իրար հպելիս մեկը մյուսին է փոխանցում իր ներքին էներգիան, իր հետել ջերմոթյունը:3. Թվարկել լավ և վատ ջերմահաղորդիչ նյութեր։Թթվածին և երկաթ։4. Ինչո՞ւ է օդը վատ ջերմահաղորդիչ։Քանի որ օդը գազային նյութ է, այսիքն օդի մոլեկուլները իրարից ավելի հեռու են, դրանից հետևում է, որ այնտեղ ջերմահաղորդականությունը տեղի է ունենում ավելի դանդաղ:5. Ի՞նչ կիրառություններ ունեն վատ ջերմահաղորդիչները։Ցածր ջերմահաղորդակիչները օգտագործվում են, որպես ջերմամեկուսիչներ:6. Ջերմահաղորդման ո՞ր եղանակն են անվանում կոնվեկցիա։Կոնվեկցիա են անվանում հեղուկի կամ գազի հոսանքների միջոցով կատարվող ջերմահաղորդումը, որը հետևանք է հեղուկի կամ գազի շերտերի անհավասարաչափ տաքացման:Ջերմափոխանակությունը  իր հերթին կարող է իրականացվել տարբեր ձևերով։ Օրինակ' սառած ձեռքերը կարելի է տաքացնել հպելով ջեռուցման մարտկոցին,փչելով ափերի մեջ կամ ձեռքերը վառվող կրակի մոտ պահելով։  Տարբեր ջերմաստիճանի երկու մարմիններ միմյանց հպելիս ջերմափոխանակության հետևանքով մարմնի ներքին էներգիան  նվազում է, իսկ սառը մարմնինը' աճում։  Մարմնի տաք մասից սառը մասը էներգիայի հաղորդումն ակնառու դարձնելու համար կատարենք հետևյալ փորձը։Ջերմահաղորդականություն, մարմնի տաք մասերից դեպի պակաս տաք մասերը ջերմության փոխանցում, որը հանգեցնում է ջերմաստիճանների հավասարեցման։ Ջերմահաղորդականությունյանը հատուկ է ջերմության փոխանցման ատոմամոլեկուլային բնույթը՝ մեծ էներգի  ունեցող մասնիկների էներգիայի անմիջական հաղորդումը փոքր էներգիայով մասնիկներին։Մարմնի տաք մասից սառը մաս էներգիայի հաղորդումն ակնառու դարձնելու համար կատարենք հետևյալ փորձը: Ամրակալանին պղնձե ձող ամրացնենք: Մոմով կամ պլաստիլինով ձողի երկայնքով մի քանի մեխեր ամրացնենք (շարժապատկեր): Ձողի մյուս ծայրը տաքացնենք սպիրտայրոցի բոցով: Տաքանալու ընթացքում մոմն սկսում է հալչել, և մեխերն աստիճանաբար պոկվում են ձողից: Սկզբում պոկվում են այն մեխերը, որոնք կրակի բոցին ավելի մոտ են: Հետո հերթականությամբ պոկվում են մյուս մեխերը: Այս պարզ փորձն իրոք ակնառու է դարձնում էներգիայի հաղորդումը ձողի տաք ծայրից դեպի սառը ծայրը: Իսկ էներգիայի հաղորդումը բացատրվում է հետևյալ կերպ:  Սկզբում մեծանում է մետաղի այն մասնիկների շարժման արագությունը, որոնք մոտ են կրակին: Այդ մասում ձողի ջերմաստիճանը բարձրանում է: Այդ մասնիկների և դրանց հարևանությամբ գտնվող մասնիկների բախումների հետևանքով վերջիններիս արագությունը նույնպես մեծանում է: Դրա արդյունքում բարձրանում է ձողի այդ հատվածի ջերմաստիճանը: Այնուհետև մեծանում է հաջորդ մասնիկների արագությունը և այդպես շարունակ, ինչն էլտաքացնում է ամբողջ ձողը:  Փորձից հետո ուշադիր զննելով ձողը՝ կհամոզվենք, որ նրա չափերի փոփոխություն տեղի չի ունեցել: Սա նշանակում է, որ ջերմափոխանակության ընթացքում էներգիան հաղորդվել է՝ առանց նյութի տեղափոխության: Կոնվեկցիա (լատ. convectio — բերել-հասցնելը, մատուցելը), ջերմության փոխանցում հեղուկներում, գազերում կամ սորուն միջավայրերում՝ նյութի տեղաշարժի հետևանքով։