ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՄԻՋԱՎԱՅՐ
ՊՈՐՏԱԼ
ԿՐԹԱԿԱՆ
ՖՈՐՈՒՄ
ՊԱՇԱՐՆԵՐԻ
ՇՏԵՄԱՐԱՆ
ՀԵՌԱՎԱՐ
ՈՒՍՈՒՑՈՒՄ
ԻՆՏԵՐԱԿՏԻՎ
ՈՒՍՈՒՑՈՒՄ
ԿԿՏ
ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Հանրային քննարկում. դպրոցների կառավարման համակարգի փոփոխությունները հակակոռուպցիոն տեսանկյունից

Ապրիլի 16, 2018
Պաշտոնական

Կրթության և գիտության նախարարությունը ռազմավարական մի քանի փաստաթղթերում, մասնավորապես  կրթության և գիտության ոլորտում գերակա միջոցառումների, ինչպես նաև կրթության ոլորտում կոռուպցիոն ռիսկերի նվազեցմանն ծրագրերով, առաջնահերթ  է դիտարկում  բարեփոխել դպրոցների կառավարման համակարգը՝ մասնավորապես վերանայել  խորհուրդների ձևավորման, տնօրենների հավաստագրման և ընտրության կարգը:  Դպրոցների կառավարման խորհուրդների և տնօրենների աշխատանքի արդյունավետության բարձրացման հարցերը  քննարկվել են  ՀՀ կրթության և գիտության նախարարությունում հրավիրված  աշխատանքային հանդիպման ժամանակ, որը վարել է ՀՀ ԿԳ նախարարի տեղակալ Դավիթ Սահակյանը: Քննարկմանը մասնակցել են հասարակական կազմակերպությունների և քաղաքացիական հասարակության, Կրթության ազգային ինստիտուտի, Կրթության տեսչական մարմնի, ՀՀ կառավարության ռազմավարական հետազոտությունների կենտրոնի և  նախարարության ներկայացուցիչներ:

Հանդիպման ընթացքում  ներկայացվել է  Ասիական  զարգացման բանկի տրամադրած դրամաշնորհային  միջոցներով իրականացված  «ՀՀ հանրակրթական դպրոցներում կառավարման համակարգի հիմնախնդիրներ  և բարեփոխումների հեռանկար»  զեկույցը, որը ինչպես նշել է ՀՀ ԿԳ նախարարի տեղակալ Դավիթ Սահակյանը, մշակվել է հակակոռուպցիոն լույսի ներքո:

Հետազոտությունը կատարվել է ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության կողմից՝  ՀՀ կառավարության ռազմավարական հետազոտությունների կենտրոնի հետ համատեղ: Ծրագրի փորձագետ Հովհաննես Աթաբեկյանը, ներկայացնելով  հետազոտության արդյունքները, նշել է, որ զեկույցը կազմվել է փորձագիտական աշխատանքի սկզբունքով: Համաձայն կատարված ուսումնասիրության՝ ներկայումս դպրոցների կառավարման կոլեգիալ մարմինների՝ խորհուրդների հիմնական պարտականությունն է ընտրել դպրոցի տնօրենին,  հաստատել և վերահսկել դպրոցի զարգացման ծրագիրը: Խորհուրդները բաղկացած են 8 անդամից և ներառում են շահառուների տարբեր խմբեր. 2-ական անդամ ընդգրկվում են մանկավարժական և ծնողական խորհուրդներից, 1 անդամ համայնքից և 3 անդամ տարածքային կառավարման և կրթության լիազոր մարմնի ներկայացուցիչներից: Դպրոցների կոլեգիալ կառավարման համակարգի ներդնումը սկսվել է 90-ական թվականների վերջից՝ Համաշխարհային բանկի աջակցությամբ. «Թեպետ ժամանակին բավականին լուրջ աշխատանք է կատարվել կառավարման խորհուրդների համակարգի ձևավորման ուղղությամբ, սակայն հետագայում ի հայտ եկան մի շարք խնդիրներ, որոնք պայմանավորված էին մի կողմից համակարգի ներդրման համար ոչ բավարար հզորություններով, մյուս կողմից՝ հասարակության պատրաստվածության ոչ բավարար աստիճանով»,- նշել է փորձագետը: Հետազոտությունը ցույց է տվել, որ տարածքային կառավարման և լիազոր մարմինը հակված են խորհրդի անդամ նշանակել մարդկանց, ովքեր առաջնահերթ  պաշտպանելու են նեղ ինստիտուցիոնալ շահերը, ավելին՝ որպես կանոն նույն մարդիկ ընդգրկված են բազմաթիվ դպրոցների կառավարման խորհուրդներում, ինչը նշանակում է, որ նրանք բավարար ժամանակ և ուշադրություն չեն կարող հատկացնել  բոլոր դպրոցների խնդիրներին և կարիքներին: Խորհրդի կազմը ձևավորելու գործընթացում կան նաև իրավական բացեր, օրինակ, եթե համայնքը 1 շաբաթվա ընթացքում չի առաջարկում թեկնածու, ապա համայնքի փոխարեն   տարածքային կառավարման մարմինն  է նշանակում  խորհրդի անդամ: Կառավարման խորհուրդը ընտրելով տնօրեն՝ փաստացի որևէ պատասխանատվություն չի կրում տնօրենի գործունեության համար, որովհետև կառավարման խորհրդի կողմից ընտրված տնօրենը նշանակվում է լիոզոր մարմնի (Երևանի քաղաքապետարան, մարզպետարաններ և ԿԳ նախարարություն)  կողմից: Բացի տնօրենի ընտրությունից և զարգացման ծրագրի հաստատումից՝ խորհուրդի մշտական գործառույթն է նաև դպրոցի բյուջեի  հաստատումը, որը որպես կանոն կատարվում է տարին մեկ անգամ: Դպրոցի զարգացման ընթացիկ գործընթացին խորհուրդը  բացարձակ չի մասնակցում, չի կատարվում նաև դպրոցի զարգացման ծրագրի իարկանացման վերահսկողություն: Արդյունքում խորհրդի գործունեությունը կրում է զուտ ձևական բնույթ և տնօրենը հաճախ դառնում է միանձնյա որոշում կայացնող անձ, ինչը ամբողջությամբ խաթարում է կոլեգիալ կառավարման գաղափարը: Դպրոցների զարգացման ծրագրերը, որոնք տնօրենները ներկայացնում են  խորհրդի անդամներին՝  ընտրության ժամանակ ձևական բնույթ են կրում, որպես կանոն միօրինակ են և չեն արտացոլում տվյալ  դպրոցի իրական կարիքներն ու զարգացման տեսլականը: Չկա նաև դպրոցի զարգացման ծրագրի կատարումը գնահատելու մեխանիզմ,  քանի որ ծրագրի իրագործումը ներառված չէ տնօրենի կատարողականում: Ցածր է քաղհասարակության և համայնքի ներգրավվածությունը դպրոցի կառավարման գործընթացում: Հաշվի առնելով ներկա իրավիճակը, ինչպես նաև ելնելով միջազգային փորձից և մեր հասարակության առանձնահատկություններից՝ զեկույցում ներկայացվել են նաև փոփոխությունների առաջարկներ:  Մասնավորապես առաջարկվում է փոխել կառավարման խորհուրդների ձևավորման կարգը՝ մեծացնելով համայնքի, այդ թվում ծնողների ներգրավվածության աստիճանը՝ ի հաշիվ տարածքային և լիազոր մարմինների ներկայացուցիչների,  ներմուծել ինքնառաջադրման մեխանիզմ՝ այսինքն իրավական հնարավորություն սահմանել, որ համայնքի շահագրգիռ անդամը կարող է ինքնառաջադրվել, որպես դպրոցի կառավարման  խորհրդի անդամ: Առաջարկվում է հստակեցնել խորհրդի  անդամի պարտականությունն ու լիազորությունը, հանրայնացնել խորհրդի նիստերը՝  նախապես հրապարակել նիստի օրակարգը, ապա նաև նիստի արձանագրությունը: Փոփոխությունների համատեքստում քննարկվում է  նաև տարածաշրջանային խորհուրդներ ստեղծելու մոդելը, որն ենթադրում է, որ նույն խորհուրդը կարող է կառավարել, օրինակ մի քանի փոքր դպրոց: Որպես նորույթ՝ առաջարկվում է դպրոցի կառավարման խորհրդի անդամի համար սահմանել կրթական ցենզի պահանջ՝ նվազագույնը նախնական արհեստագործական և միջին մասնագիտական կրթություն: Մյուսը՝ տնօրենների հավաստագրման  նոր մեխանիզմի մշակումն է, որն ենթադրում է տնօրենների հավաստագրման և գնահատման նոր անկախ մարմնի  ձևավորում. այս ուղղությամբ մի քանի մոդելների առաջարկներ են քննարկվում, վերջնական մոտեցում դեռ ձևավորված չէ: Առաջարկներից մեկն էլ վերաբերում է տնօրենի ներկայացվող էթիկայի և բարեվարքության կանոնների մշակմանը:

Հանդիպման մասնակիցները ներկայացրել են իրենց առաջարկներն ու դիտողությունները զեկույցում բարձրացված խնդիրների վերաբերյալ: 

Ամփոփելով  քննարկումը՝ ՀՀ ԿԳ նախարարի տեղակալ Դավիթ Սահակյանը նշել է, որ հետազոտության նպատակը դպրոցների կառավարման համակարգի արդյունավետության բարձրացումն է. «Մեզ համար հասարակական կազմակերպությունների և քաղհասարակության ներկայացուցիչների կարծիքները կարևոր են. պատրաստ ենք ձեր առաջարկների հիման վրա լրամշակել  զեկույցի  առաջարկությունները, որոնցից բխելու են բարեփոխման միջոցառումները»,- նշել է Դ. Սահակյանը:

Նշենք, որ քննարկմանը ներկա են եղել «Բաց հասարակության հիմնադրամներ-Հայաստան», «Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն», «Իրավաբանների հայկական ասոցիացիա» հասարակական կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ, ինչպես նաև  Երևանի ավագանու «Ելք» խմբակցության անդամ, կրթության փորձագետ Անահիտ Բախշյանը:

Նյութի աղբյուրը. ՀՀ կրթության և գիտության նախարարություն

  • Conditional Sentences in English

    Conditional sentences are statements discussing known factors or hypothetical situations and their consequences. Complete conditional sentences contain a conditional clause (often referred to as the if-clause) and the consequence. Consider the following sentences:If a certain condition is true, then a particular result happens.I would travel around the world if I won the lottery.When water reaches 100 degrees, it boils.There are four types of conditional sentences.It’s important to use the correct structure for each of these different conditional sentences because they express varying meanings.Pay attention to verb tense when using different conditional modes.Use a comma after the if-clause when the if-clause precedes the main clause.What Are the Different Types of Conditional Sentences? There are four different types of conditional sentences in English. Each expresses a different degree of probability that a situation will occur or would have occurred under certain circumstances.Zero Conditional SentencesFirst Conditional SentencesSecond Conditional SentencesThird Conditional SentencesLet’s look at each of these different types of conditional sentences in more detail.

  • Ձևավորող գնահատումը մայրենիի, հայոց լեզվի և գրականության դասաժամերին

      « Ձևավորող գնահատումը մայրենիի, հայոց լեզվի և գրականության դասաժամերին» դասընթացի նպատակն է աջակցել   դասավանդող ուսուցիչներին ձևավորող գնահատում իրականացնելու գործընթացում, մասնավոր օրինակների միջոցով խորացնել գիտելիքը ձևավորող գնահատման ձևերի ու մեթոդների շուրջ և նպաստել գնահատման այս տեսակի գրագետ կիրառության ապահովմանը։ 

  • «Աբու-Լալա Մահարի » պոեմի ուսուցման իմ փորձը

    ԵզրակացությունԱյս հետազոտական աշխատանքը մի փոքր ավելի ճանաչելի ու հասկանալի է դարձնում Ավետիք Իսահակյանի «Աբու-Լալա Մահարի» պոեմը: Պոեմի թողած անկրկնելի տպավորությունը պայմանավորված է բանաստեղծի հախուռն, կրակոտ զգացմունքի և փիլիսոփայական խոհերի միասնությամբ:

  • Արհեստական բանականության դերը կրթության մեջ

  • Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների դերը կրթության մեջ

    Մասնագիտական հեռավար վերապատրաստման դասընթաց

  • Ուսուցիչների ինքնագնահատման, կարիքների վերհանման և աջակցման գործիքի ստեղծում

  • ՏՀՏ առցանց դասընթաց

  • Հեռավար ուսուցում 2022—2023 ուսումնական տարի, 5-րդ դասարան

    Հեռավար ուսուցում 2022—2023 ուսումնական տարի, 5-րդ դասարան

  • Հեմինգուեյի «Ծերունին և ծովը» վիպակի ուսուցումը նորագույն մեթոդներով

                                              Մուտքի խոսք Էռնեստ Հեմինգուեյի «Ծերունին և ծովը» վիպակը հանրակրթական դպրոցներում ուսումնասիրվում է  8-րդ դասարանում հինգ կամ վեց դասաժամով, որոնցից մեկ դասաժամ հատկացվում է գրողի կենսագրությանը, վիպակի ժանրային առանձնահատկությունների ուսուցմանը: Գրականության դասերին նորագույն մեթոդների ու հնարների հմտորեն  կիրառումը մշտապես կարևոր բաղադրիչ է հանդիսացել  ուսուցման նպատակին հասնելու համար: Մեթոդների ու հնարների բազմազանության մեջ ուսուցիչը պիտի կարողանա ընտրել թեմային համապատասխանող, համեմատաբար ավելի արդյունավետ, հետաքրքիր, ինչպես նաև սովորողների վերլուծական- քննադատական մտածողությունը զարգացնող միջոցներ, գործիքներ, թվային ռեսուրսներ: Արդյունավետ մեթոդների ընտրությունից է կախված առաջադրված նպատակի իրականացումը:  «Ծերունին և ծովը» վիպակի դասավանդման մեթոդները կարող են լինել բազմաշերտ ու ընդգրկուն, ինչպիսին ստեղծագործությունն է: Թեման  ուսումնասիրելիս խորհուրդ է տրվում առաջնորդվել  ԽԻԿ համակարգով և աշակերտակենտրոն սկզբունքով, ուշադրություն դարձնել խաչվող կամ ընդհանրական  հասկացություններին: Եռափուլ համակարգի առանձին փուլերում կիրառել  համապատասխան մեթոդներ ու հնարներ, առաջադրանքներ: Դրանք հմտորեն համադրելու և նպատակահարմար կիրառելու դեպքում ուսուցիչը առավելագույն արդյունքի կհասնի:Պարտադիր չէ, որ այս աշխատանքում ընդգրկված  բոլոր մեթոդներն ու հնարները  կիրառվեն վերջնարդյունքի հասնելու համար: Գրականության ուսուցիչը կարող է դրանցից մի քանիսը  հաջողությամբ կիրառել կամ դասը պլանավորելիս համատեղել իր  նախընտրած մեթոդի հետ և հասնել ցանկալի արդյունքի:  

  • Հեռավար ուսուցում 2022—2023 ուսումնական տարի, 3-րդ դասարան

    Հեռավար ուսուցում 2022—2023 ուսումնական տարի, 3-րդ դասարան