Հայագիտության զարգացումը պետական քաղաքականության առաջնահերթություն է. Ժաննա Անդրեասյան

Հուլիսի 9, 2025

Լուրեր կազմակերպություններից

ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության աջակցությամբ Մեսրոպ Մաշտոցի անվան հին ձեռագրերի գիտահետազոտական ինստիտուտ Մատենադարանում մեկնարկել է Հայագիտական միջազգային կոնգրեսը, որն անցկացվում է երկրորդ անգամ:

Հուլիսի 9-12-ը Հայագիտական միջազգային կոնգրեսին կմասնակցեն շուրջ չորս տասնյակ երկրների գիտակրթական առաջատար հաստատությունների հեղինակավոր հայագետներ ու հոգևոր-ձեռագրական կենտրոնների ներկայացուցիչներ։ Այս տարի, ի թիվս վաստակաշատ հայագետ-միջնադարագետների, մասնակցում են նաև մեծաթիվ երիտասարդ մասնագետներ: Կոնգրեսի գլխավոր նպատակներից է խթանել միջազգային հայագիտության շարունակականությունը, ակտիվացնել մասնագիտական փոխանակումների և շարժունակության ծրագրերը:

Ողջույնի խոսքով հանդես են եկել ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանը, Բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեի նախագահ Սարգիս Հայոցյանը, Մատենադարանի տնօրեն Արա Խզմալյանը, Հայագիտական ուսումնասիրությունների միջազգային ընկերակցության (ՀՈՒՄԸ/AIEA) նախագահ Վալենտինա Կալցոլարին:

Ձևավորվում է բովանդակային քննարկումների հարթակ

ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանը, ողջունելով հայագիտական միջազգային երկրորդ կոնգրեսի մասնակիցներին, ընդգծել է՝ նախորդ տարի առաջին անգամ անցկացված կոնգրեսի հաջողությունն ու արդյունավետությունը ապահովել են ծրագրի շարունակականությունը:

«Ձևավորվում է մի շատ կարևոր հարթակ բովանդակային քննարկումների, խոսակցությունների, վերլուծությունների համար՝ նպաստելով հայագիտության հետագա զարգացմանը»,- ասել է Ժաննա Անդրեասյանն ու շնորհակալություն հայտնել նախորդ տարվա բովանդակային առաջարկությունների և դիտարկումների համար:

ԿԳՄՍ նախարարն ընդգծել է՝ նախորդ տարվա կոնգրեսի միջոցառումները հագեցած և բովանդակալից էին, որոնք նաև սկիզբ են դրել կարևոր համագործակցությունների։

«Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին» նոր օրենքի նախագիծը կնպաստի հայագիտության զարգացմանը

Անդրադառնալով հայագիտության զարգացմանը՝ Ժաննա Անդրեասյանը ներկայացրել է Ազգային ժողովի կողմից օրերս առաջին ընթերցմամբ ընդունված «Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին» նոր օրենքի նախագիծը, որտեղ այս ոլորտներում պետական քաղաքականության առաջնահերթությունների մեջ կարևոր տեղ է զբաղեցնում նաև հայագիտությունը:

«Հայագիտության զարգացումը մեզ համար, իսկապես, ռազմավարական ուղղություն է, որը պետք է առաջ տանել իբրև առանձին գիտակարգի զարգացում: Ունենալով համապատասխան հնարավորություններ, վստահ եմ, հայագիտությունը միջազգային մրցունակության առումով կարող է իր արժանի տեղը զբաղեցնել հումանիտար և հասարակագիտական ամենատարբեր ուսումնասիրություններում։ Արդեն իսկ ունենք գիտական մտքի ակտիվ շարժ, որը տեսանելի է Բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեի կողմից կազմակերպվող տարբեր մրցույթներում՝ մեծացող ակտիվությամբ ներկայացվող թեմաների շրջանակում»։

12 երկրում 15 հայագիտական կենտրոն է գործում

Ժաննա Անդրեասյանի տեղեկացմամբ՝ այս տարի հաստատված հեռավար լաբորատորիաների ծրագրում հայագիտական ուղղվածության մի շարք հետաքրքիր գաղափարներ և ծրագրեր կան, որոնցից մեկն էլ իրականացվելու է Մատենադարանի կողմից՝ արտերկրի գիտնականների հետ համագործակցությամբ։

«Հայագիտությունը մշտապես նորացող և զարգացող ուղղություն է. առանձնահատուկ կարևորում ենք նաև երիտասարդների ներգրավումն այս ուղղության մեջ: Կառավարությունը վարում է առանձին քաղաքականություն նաև արտերկրի համալսարաններում հայագիտական կենտրոնների ձևավորման և դրանց շարունակական պահպանման ուղղությամբ. 12 երկրում 15 կենտրոն ունենք: Այս կենտրոնների նպատակը երիտասարդների ներգրավումն ինստիտուցիոնալ և շարունակական դարձնելն է՝ այդպիսով նպաստելով նաև հայագիտության միջազգային ցանցի ձևավորմանը: Ներկաներից շատերն իրենց շատ կարևոր ներդրումն ու ջանքն են ունեցել այս կարևոր աշխատանքում»,- ասել է Ժաննա Անդրեասյանն ու շնորհակալություն հայտնել գործադրած ջանքերի և համատեղ աշխատանքի համար:

Ըստ նախարարի՝ հայագիտության նպատակներից է նաև Հայաստանի ճանաչողության բարձրացումը, որին էլ միտված է կոնգրեսի կազմակերպումը. «Վստահ եմ՝ Հայագիտության երկրորդ կոնգրեսը որակական նոր շեմ է սահմանելու համատեղ աշխատանքում»,- եզրափակել է ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանը։

Հայագիտական ոլորտն ապահովում է միջազգային դիտանկյուն

Բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեի նախագահ Սարգիս Հայոցյանը ևս ողջունել է ներկաներին և անդրադարձել կոնգրեսի պետական ֆինանսավորման կարևորությանը. «Հայաստանի Հանրապետությունը որդեգրել է գիտության ոլորտում պետական ներդրումների ավելացման անշեղ քաղաքականություն, որի գլխավոր նախապայմաններից է գիտական գործունեության առավելագույն արդյունավետության երաշխավորումը: Այս համատեքստում նմանօրինակ կոնգրեսների կարևորությունն անգնահատելի է, քանի որ հայագիտական ոլորտը ապահովում է միջազգային դիտանկյուն՝ հայագիտությունը դիտարկելով միջազգային չափողականության մեջ»։

Սարգիս Հայոցյանը կարևորել է նաև հայագիտական արդյունքի և հասարակական հաղորդակցման ամուր կապը, քանի որ դրա բացակայության պարագայում հանրային դաշտը լցվում է հակագիտական մի շարք թեզերով։

Թվային գործիքների կիրառումը կարևոր է

«Կարևոր է նաև ժամանակակից տեխնոլոգիաների խորացված կիրառությունը հայագիտության և, առհասարակ, հումանիտար և հասարակագիտական ոլորտներում, քանի որ այս ժամանակներում, երբ թվայնացումը և թվային գործիքները սրընթաց զարգանում են, դրանց պոտենցիալը չօգտագործելը կաշխատի՝ միայն ի վնաս ոլորտի: Բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեն իրականացնում է բազմաթիվ դրամաշնորհային ծրագրեր, որոնց միջոցով փորձում ենք բազմաթիվ հնարավորություններ ստեղծել»,- եզրափակել է նա:

Մատենադարանի տնօրեն Արա Խզմալյանը շնորհակալություն է հայտնել ԿԳՄՍ նախարարությանը և արտասահմանյան բոլոր գործընկերներին համատեղ ջանքերի և կոնգրեսի շարունակականությունն իրենց ջանքերով և ներկայությամբ ապահովելու համար:

Հայագիտական ուսումնասիրությունների միջազգային ընկերակցության նախագահ Վալենտինա Կալցոլարին ևս կարևորել է կոնգրեսի անցկացումը հայագիտության մարտահրավերներն ու հեռանկարները քննարկելու, այս ուղղությունը կենսունակ պահելու համատեքստում:

Քառօրյա գիտագործնական աշխատանքների ընթացքում աշխարհի հեղինակավոր համալսարանների և հետազոտական կենտրոնների մասնակիցները քննարկելու են միջազգային հայագիտության արդի խնդիրները, զարգացման ռազմավարության ուղենիշները, ինչպես նաև համագործակցության խթանման և միասնական հարթակի ձևավորման հարցերը:

Հայագիտական միջազգային կոնգրեսի շրջանակում տեղի կունենան հետևյալ միջոցառումները.

• Հուլիսի 9-ին՝ ժամը 19։00-ին, «Մեկ տարվա հավերժությունը-Բ․ Մատենադարանի ձեռագրական համալրումները» խորագրով ցուցահանդեսի բացում
• Հուլիսի 11-ին՝ ժամը 16։45-ին, ՀՀ ԳԱԱ պատվավոր դոկտոր Ռուբեն Գալչյանի «Մատենադարանի տիեզերաբանական և աշխարհագրական թաքուն գանձերը» գրքի շնորհանդես
• Հուլիսի 12-ին՝ ժամը 12-ին, կոնգրեսի վերջին նիստը կանցկացվի Գեղարքունիքի մարզի Գավառ քաղաքի Լևոն Քալանթարի անվան պետական դրամատիկական թատրոնում, որին կհաջորդի Մատենադարանի ավագ գիտաշխատող Արփենիկ Ղազարոսյանի «Գեղամա երկրի գրչության կենտրոնները և ձեռագրական ժառանգությունը» գրքի շնորհանդեսը։

Նյութի աղբյուրը. ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարություն