«Միկրոճարտարապետություն արհեստական բանականությամբ». Վենետիկի ճարտարապետական բիենալեում Հայաստանը հանդես կգա տաղավարով

Ապրիլի 21, 2025

Մշակութային լուրեր Միջազգային լուրեր

Մայիսի 9-ից նոյեմբերի 23-ը Հայաստանը կմասնակցի Վենետիկի ճարտարապետական 19-րդ միջազգային բիենալեին` «Միկրոճարտարապետություն արհեստական բանականությամբ. նոր հիշողություններ պատմական հուշարձաններից» նախագծով: 

Հայաստանի տաղավարի պաշտոնական բացումը կկայանա մայիսի 9-ին. այն տեղակայված կլինի Tesa 41, Arsenale di Venezia, Fondamenta Case Nuove 2738/C հասցեում։

Թումո կենտրոնում հրավիրված մամուլի ասուլիսում ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարի տեղակալ Դանիել Դանիելյանը, Հայաստանի ազգային տաղավարի համադրող Մարիաննա Կարապետյանը, Թումոյի գործադիր տնօրեն Մարի Լու Փափազյանը և ստեղծագործական թիմի անդամները ներկայացրել են Վենետիկի ճարտարապետական 19-րդ միջազգային բիենալեում Հայաստանի մասնակցության նախապատրաստական աշխատանքները:

Հայաստանը կներկայանա որպես լուծումներ առաջարկող երկիր

ԿԳՄՍ նախարարի տեղակալ Դանիել Դանիելյանը, կարևորելով Վենետիկի Բիենալեում Հայաստանի ամենամյա մասնակցությունը, ընդգծել է՝ այս տարվա մասնակիցներին որոշելու համար անցկացվել է մրցույթ։ Նրա խոսքով` ճարտարապետների մրցույթին Հայաստանը տևական ժամանակ է՝ ներկայացուցիչ չի ունեցել։

«Ուրախ ենք, որ Հայաստանը վերադառնում է այս հարթակ: Նմանատիպ շատ հարթակներում մեր ներկայությունը կարևոր է, որովհետև աշխարհին ենք ներկայացնում Հայաստանի ձայնը, խոսքը, մշակույթը և հայացքները: Շատ դժվար ընտրության առաջ էինք կանգնել, քանի որ հրաշալի հայտեր ունեինք ոչ միայն Հայաստանի Հանրապետությունից, այլև արտերկրից՝ Լիբանանից, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներից, Գերմանիայից»,- ասել է Դանիել Դանիելյանը։

Նա վստահություն է հայտնել՝ Թումոյի գլխավորությամբ կազմավորված թիմը հիանալի կերպով կներկայացնի Հայաստանը` փոխանցելով մեր երկրի ճարտարապետական արժեքները:

ԿԳՄՍ նախարարի տեղակալը նաև նշել է՝ ամբողջությամբ վերանայվել է հյուրախաղերի և մշակույթի միջոցով աշխարհին ներկայանալու քաղաքականությունը։

«Միջազգային հարթակներում ցանկացած ներկայություն և ելույթ պետք է օժանդակեն պետության քաղաքականությանը տվյալ երկրի, տվյալ տարածաշրջանի և տվյալ կազմակերպության շրջանակում։ Բովանդակային առումով ճարտարապետությունը ոչ միայն տներ կառուցելու կամ որոշակի տեխնիկական լուծումներ գտնելու արվեստ է, այլև տարբեր արվեստների սինթեզ: Հայաստանի տաղավարը՝ իր ասելիքով և ուրույն ոճով, ներկայանում է որպես լուծումներ առաջարկող երկիր»,- ասել է Դանիել Դանիելյանը՝ նշելով, որ նախագիծը ներառում է ինչպես Հայաստանի հարուստ ժառանգությունը, այնպես էլ տեխնոլոգիական նոր լուծումները։

Երիտասարդների մասնակցությունը խրախուսվում է

Նա հատկապես կարևորել է նախագծում երիտասարդների մասնակցությունը և աշխարհին գաղափարներ, ծրագրեր ներկայացնելու համարձակությունը. «Սա պետք է ուղերձ լինի մեր բոլոր երիտասարդներին՝ կլինի ճարտարապետության, մշակույթի, թե այլ ասպարեզներում՝ չվախենալ առաջարկներն ու ծրագրերը միջազգային հարթակներում ներկայացնելուց»:

Նա առանձնակի շեշտել է պետություն-մասնավոր համագործակցությունը՝ շեշտելով, որ այս նախագիծը դրա հաջող ընթացքի վառ օրինակ է:

Թումոյի գործադիր տնօրեն Մարի Լու Փափազյանն իր հերթին նշել է՝ Հայաստանի տաղավարի ստեղծման շուրջ աշխատանքը շատ կարևոր և ոգեշնչող է, քանի որ սա արդեն երկրորդ փորձն է. 2021 թվականին Թումոն մասնակցել է Վենետիկի ճարտարապետական բիենալեին` ներկայացնելով «Սովորել միասին սովորել» ինստալյացիան` ապագայի կրթական միջավայրերի ու միջազգային կրթական ցանցի վերաբերյալ։

«Այս տարվա տաղավարի գաղափարի հիմքում ընկած է AI մոդել, որը մշակվել է Թումոյի հայկական պատմամշակութային ժառանգության սկանավորման ծրագրի ստեղծած ընդարձակ թվային արխիվի հիման վրա։ Ծրագիրը լազերային սկանավորման և ֆոտոգրամետրիայի միջոցով 2020 թվականից փաստագրել է արդեն 260 հուշարձան Հայաստանում ու Արցախում և շարունակում է գործընթացը՝ հայկական մշակութային ժառանգության պահպանման, վերականգնման և հետազոտման նպատակով։ Հատկանշական է, որ արխիվում ներառված ամենաառաջին հուշարձանները սկանավորել են Թումո կենտրոնի ուսանողները` տարբեր աշխատարանների ընթացքում։ Եվ այդ արխիվի կիրառումը՝ որպես նոր ճարտարապետական ձևեր ու ընկալումներ ստեղծելու, դրանք վիրտուալ տիրույթից իրական աշխարհ բերելու միջոց, լիովին համապատասխանում է մեր տեսլականին և սկանավորման նախագծի նպատակներին։ Ավանդույթի և նորարարության այս համադրությունն առավել քան համահունչ է Թումոյի կրթական փիլիսոփայությանն ու արժեքներին»,- ասել է նա։

Նախագիծն ընտրվել է մասնագիտական հանձնաժողովի կողմից

Նրա խոսքով՝ «Միկրոճարտարապետություն արհեստական բանականությամբ» նախագիծը կարճ ժամկետներում իրականացնելը, այն առավելագույնս նորարարական և ներկայանալի դարձնելը հնարավոր եղան համախոհ-գործընկերների հետ արդյունավետ աշխատանքի շնորհիվ, ինչպես նաև Թումոյի վստահելի բարերարների և ընկերների օգնությամբ։

«Միկրոճարտարապետություն արհեստական բանականությամբ. նոր հիշողություններ պատմական հուշարձաններից» նախագիծն ընտրվել է մասնագիտական հանձնաժողովի կողմից ԿԳՄՍ նախարարության հայտարարած բաց մրցույթի արդյունքում: Նախագիծն իրականացվում է ԿԳՄՍ նախարարության, ինչպես նաև անհատ բարերարների ֆինանսական աջակցությամբ: Տաղավարի հանձնակատարը ԿԳՄՍՆ ժամանակակից արվեստի վարչության պետ Սվետլանա Սահակյանն է:

ԿԳՄՍ նախարարությունը «Միկրոճարտարապետություն արհեստական բանականությամբ» նախագծի իրագործման նպատակով համագործակցել է Electric Architects ստուդիայի, Թումո ստեղծարար տեխնոլոգիաների կենտրոնի, Calfa ու MoNumEd կազմակերպությունների և արվեստագետ Արի Մելենսիանոյի հետ (նախագծի համադրող` ուրբանիստ, ճարտարապետ Մարիաննա Կարապետյան):

Ինչպես կարող է AI-ը վերաիմաստավորել ճարտարապետական ​​ժառանգությունը

Հայաստանի տաղավարում ներկայացվող «Միկրոճարտարապետություն արհեստական բանականությամբ» նախագիծն ուսումնասիրում է, թե ինչպես կարող է AI-ը վերաիմաստավորել ճարտարապետական ​​ժառանգությունը՝ ստեղծելով նոր տարածական կոմպոզիցիաներ, որոնք պատկերում են եզակի կառուցվածքային լուծումներ և ավանդույթներ։

Նախագիծն առաջարկում է AI-ի միջոցով մշակութային վերակառուցման նոր հեռանկարներ։ Հայկական տաղավարի ուսումնասիրության առանցքային կետը թվայինից նյութականին անցումն է։ AI-ի օգնությամբ ստեղծված պատկերները դուրս են գալիս վիրտուալ տարածության սահմաններից. դրանք կյանքի են կոչվում տուֆով՝ Հայաստանի ճարտարապետական ​​ժառանգության հետ առավել սերտորեն կապված քարով։

Նյութի աղբյուրը. ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարություն